ما می‌دانیم که صنعت قهوه بر محیط‌زیست ما تأثیرگذار است. هر مرحله از زنجیره‌ی تأمین قهوه، از رشد و فرآوری تا حمل‌ونقل و رست، از انرژی در ظرفیت‌های مختلف استفاده می‌کند و بنابراین ردپای کربن حاصل از این صنعت بر محیط‌زیست ماندگار می‌شود.
اما در مورد ضایعاتی که هنگام نوشیدن قهوه تولید می‌کنیم و به‌طور خاص، قهوه‌ی استفاده‌شده‌ی ما، چه می‌توان کرد؟ آن‌ها یک ماده‌ی جانبی غیرقابل‌اجتناب از مصرف قهوه هستند و گرچه بسیاری از ما تصور می‌کنیم که دور ریختن قهوه‌های آسیاب شده با سایر مواد زائد آلی بی‌خطر است، اما اغلب این‌طور نیست. قهوه‌های آسیاب شده درواقع می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر محیط‌زیست داشته باشند و درنهایت به محل دفن زباله‌ها می‌روند.
در اینجا ما مواردی را که برای قهوه‌های استفاده‌شده‌ی دور ریخته شده پیش می‌آید و اینکه چرا برای محل‌های دفن زباله مضر هستند و چگونه آن تفاله‌های حاصل از نوشیدن قهوه می‌توانند دوباره مورداستفاده قرار گیرند را موردتحقیق و بحث قرار می‌دهیم.
ما چقدر تفاله‌ی قهوه تولید می‌کنیم؟
طبق استانداردهای SCA، “نسبت طلایی” برای دم‌آوری قهوه 55 گرم در لیتر است. این یعنی برای یک فنجان قهوه‌ی 250 میلی‌لیتری حدود 14 گرم قهوه‌ی آسیاب شده احتیاج است. گرچه به نظر می‌رسد این مقدار به‌صورت جداگانه ناچیز به نظر برسد، اما میلیاردها فنجان قهوه در هرروز مصرف می‌شود.
هکتور نونس یک محقق و نماینده‌ی رسمی “BeKoffee” است، یک شرکت تولید محصولاتی خاص از قهوه‌های استفاده‌شده. او به من می‌گوید که در پرتغال، میزان مصرف به‌طور متوسط 4.73 کیلوگرم برای هر نفر در سال است. با جمعیت پرتغال که بیش از 10 میلیون نفر است، در پایان بیش از 48000 تن قهوه در سال مصرف خواهد شد.
هکتور می‌گوید درحالی‌که برخی از کشورها زباله‌های قهوه خود را دوباره مورداستفاده قرار می‌دهند، اما حدود 75٪ آن به محل دفن زباله می‌رود و 25٪ باقیمانده برای تولید محصولات کشاورزی مانند کود، مورداستفاده‌ی مجدد قرار می‌گیرد.
ملانی گاسلینگ بنیان‌گذار کافه‌های سیار “Tipple & Tamper” در کوئینزلند استرالیا است. وی می‌گوید استرالیا هرساله حدود 65000 تن زباله‌ی قهوه تولید می‌کند. بیشتر این موارد به محل دفن زباله‌ها می‌رود. علاوه بر این، ملانی اضافه می‌کند، این ارزیابی سایر اشکال ضایعات قهوه را در نظر نمی‌گیرد و فقط قهوه‌های آسیاب شده‌ی باقیمانده از قهوه‌ی دم‌آوری شده را شامل می‌شود.
چه بر سر قهوه‌هایی که به محل دفن زباله‌ها می‌روند می‌آید؟
اکثر قهوه‌های استفاده‌شده بدون جدا شدن یا بازیافت، مستقیماً به سطل آشغال انداخته می‌شوند. پس از دور انداختن، درنهایت به محل دفن زباله‌ها می‌روند. در این مرحله، حداقل سه ماه طول می‌کشد تا تفاله‌های قهوه در محیط بی‌هوازی محل دفن زباله‌ها، شروع به تجزیه کنند.
هکتور می‌گوید: “تفاله‌ی قهوه، حاوی روغن و ترکیبات دیگری است که باعث اسیدی شدن خاک می‌شود. در محل‌های دفن زباله، آن‌ها یک شیرابه‌ی اسیدی (مایع) ایجاد می‌کنند که می‌تواند به خاک اطراف آسیب برساند.”
هکتور اضافه می‌کند: “علاوه بر این، تجزیه‌ی تفاله‌های قهوه در محل دفن زباله‌ها نیز باعث تولید گازهای گلخانه‌ای می‌شود.”
این گازها تأثیر بیشتری بر محیط‌زیست دارند و بر تغییرات آب و هوایی مؤثرند. ملانی می‌گوید: ”وقتی تفاله‌های قهوه در محل‌های دفن زباله ریخته می‌شود، متان ایجاد می‌کنند که یک گاز گلخانه‌ای شناخته‌شده و از دی‌اکسید کربن مضرتر است. “
بنابراین، به‌جای اینکه تفاله‌ها و مواد زائد قهوه‌ی خود را دور بیندازیم، چه‌کاری می‌توانیم انجام دهیم؟ خب، بیشتر قهوه‌های استفاده‌شده پس از استخراج همه‌ی ترکیبات درون خود را از دست نداده‌اند. با توجه به گزارشی که bio-bean، بزرگ‌ترین بازیافت کننده قهوه در انگلستان ارائه کرد، پس از دم کشیدن بیشتر از یک‌سوم ترکیبات طعمی و عطری قهوه درونش حفظ می‌شوند.
آن‌ها همچنین خاطرنشان می‌کنند كه تفاله‌های قهوه ازنظر گرمازایی نیز بسیار سطح بالایی دارند و مادامی‌که نمی‌توان آن‌ها را خورد، این بدان معنی است که آن‌ها یک منبع انرژی بالقوه هستند.
bio-bean می‌گوید که تفاله‌ی قهوه “20٪ گرم‌تر و طولانی‌تر” از چوب خشک می‌سوزند. همچنین در مقایسه با سوخت‌های فسیلی سنتی، آلودگی کربنی کمتری دارند.
چرا جدا نگه‌داشتن تفاله‌های قهوه از دیگر زباله‌های خیس بسیار دشوار است؟
تعدادی از سازمان‌ها به ارزش “نهان” قهوه‌های استفاده‌شده توجه کرده‌اند و به‌جز bio-bean که زباله‌های قهوه را در سراسر انگلستان جمع‌آوری و بازیافت می‌کند، تعدادی سازمان دیگر در سراسر جهان وجود دارند که قهوه را برای استفاده‌های دیگر بازیافت می‌کنند.
به‌عنوان‌مثال، “UpCircle” از ضایعات قهوه در کنار سایر مواد طبیعی برای ایجاد محصولات مراقبت از پوست استفاده می‌کند. شرکت دیگری به نام “Kaffeeform” از آن‌ها برای ایجاد فنجان‌ها و نعلبکی‌های نشکن قهوه استفاده می‌کند.
هکتور می‌گوید: “تفاله‌های قهوه‌ی مصرف‌شده، هم ازنظر کمپوست آلی و هم ازنظر بازیابی انرژی و تولید مواد جدید، پتانسیل بالایی دارند.”
“آن‌ها در حال حاضر برای تولید سوخت‌های بیولوژیک و قرص‌های گرمازا استفاده می‌شوند. به‌زودی، آن‌ها دیگر یک ماده‌ی زائد ساده نخواهند بود و در عوض به‌عنوان ماده‌ی اولیه در برخی صنایع موردتوجه قرارگرفته می‌شوند. “
به گفته هکتور، این فرصت اقتصادی وجود دارد که تفاله‌های استفاده‌شده‌ی قهوه در مقیاس وسیع‌تری مورداستفاده قرار گیرند. بااین‌حال، هزینه‌ی سازمان‌دهی چنین ابتکاری سنگین است و به تعداد زیادی از ذینفعان (ازجمله کافی‌شاپ‌ها) برای خرید نیاز است. بعلاوه، حتی اگر قهوه‌ها دوباره استفاده نشوند، طرح‌های کمپوست و بازیافت در مقیاس صنعتی هزینه‌بر است و نیاز به سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در زیرساخت‌ها دارد.
مقاله‌ی منتشرشده در سال 2018 انجمن قهوه‌ی انگلیس در مورد موانع و فرصت‌های موجود در صنعت قهوه می‌گوید: “اگرچه [تفاله‌های مصرف‌کننده‌های عادی قهوه] ازنظر مقیاس بسیار کمتر از ضایعات تجاری آن است، عملکرد و طرز فکر افراد در ایجاد تغییرات طولانی‌مدت در رفتار، بسیار کلیدی و حیاتی است.”
هکتور توضیح می‌دهد، درحالی‌که برخی از کشورها شروع به جمع‌آوری تفاله‌های قهوه برای بازیافت و استفاده‌ی مجدد می‌کنند، اکثر آن‌ها سیستم و زیرساخت لازم را برای این کار ندارند. به همین ترتیب، در بسیاری از کشورها، تنها نتایج احتمالی دفن زباله، استفاده مجدد از آن‌ها در خانه‌ها و به‌عنوان کمپوست است.
استفاده از تفاله‌های قهوه در خانه
بنابراین، اگر دستیابی به طرح‌های بازیافت یا کمپوست کردن در مقیاس بزرگ دشوار است، آیا فرصت‌های استفاده‌ی مجدد از آن‌ها در خانه امکان‌پذیر است؟
یک جستجوی کوتاه در اینترنت ده ها روش مختلف برای استفاده مجدد از قهوه‌های ضایعاتی در خانه را نشان می‌دهد، از استفاده از آن‌ها به‌عنوان یک اسکراب لایه‌بردار طبیعی برای پوستتان گرفته تا خنثی‌سازی بوی یخچال.
بااین‌حال، یکی از ساده‌ترین و عملی‌ترین راه‌های استفاده مجدد از ضایعات قهوه، استفاده مجدد از آن‌ها به‌عنوان کود گیاهان است. مندی و گاس آرنت مالکان ” Green Bear Coffee “، یک کافی‌شاپ در نیوزیلند هستند. آن‌ها می‌گویند: “مصرف‌کنندگان خانگی باید قهوه‌ی خود را از طریق کمپوست یا ریختن روی خاک گیاهان بازیافت کنند.”
مندی و گاس اضافه می‌کنند که کافی‌شاپ آن‌ها تفاله‌ی قهوه را به مشتریان رایگان ارائه می‌کنند، مشتریان می‌توانند ظرف خود را بیاورند و از تفاله‌های قهوه پر كنند.
تفاله‌های قهوه سرشار از نیتروژن هستند و به‌طور طبیعی بخشی از آفات رایج گیاهان را دفع می‌کند. حتی می‌توان از آن‌ها برای ایجاد “موانعی” استفاده کرد که کرم‌ها و حلزون‌ها نمی‌توانند از آن عبور کنند. باگذشت زمان، قهوه‌های استفاده‌شده همچنین می‌توانند کیفیت خاک باغچه یا گلدان شما را بهبود ببخشند و می‌توانند به‌طور مکرر و به‌طور نامحدود بدون کاهش بازده استفاده شوند.
بااین‌حال، برای رسیدن به ارزش کامل تفاله‌های قهوه‌ی استفاده‌شده، باید حداقل 100 روز کمپوست شوند تا سطح کافئین، اسید کلروژنیک و تانن آن‌ها کاهش یابد. اگر یک سطل کمپوست دارید که ضایعات مواد غذاهایی دیگرتان را نیز در آن نگهداری می‌کنید، می‌توانید تفاله‌های قهوه‌ی خود را نیز به آن‌ها اضافه کنید.
خاک حاصل از تقویت با کمپوست قهوه، مناسب‌ترین خاک برای گیاهانی است که در خاک کمی اسیدی رشد می‌کنند، مانند سوسن و یا زغال‌اخته. همچنین کمپوست قهوه باید از حیوانات خانگی دور نگه‌داشته شود، زیرا در صورت مصرف می‌تواند برای آن‌ها خطرناک باشد.
مصرف جهانی قهوه در حال افزایش است و تولیدات آلاینده‌ها و زباله‌هایی که در صنعت گسترده‌تری تولید می‌شوند نیز افزایش می‌یابد.
با دفع مسئولانه‌ی ضایعات جانبی طبیعی، مانند تفاله‌های قهوه، همه در سراسر زنجیره‌ی تأمین می‌توانند کاری کنند که اثرات منفی قهوه در محیط‌زیست را کاهش دهند.
حتی اگر استفاده‌ی مجدد از قهوه در خانه به نظر یک گام نسبتاً کوچک به نظر برسد، اما این اقدامی است که می‌تواند شروع تغییری به نفع محیط‌زیست را ایجاد کند.
نوشته‌ی Janice Chinna Kanniah